7 i 8 czerwca będziemy gościć na zaproszenie Szczycieńskiego Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Wileńsko - Nowogródzkiej Zespół Pieśni i Tańca „Ejszyszczanie” z Ejszyszek. Ejszyszki to polska gmina w rejonie (powiecie) Solecznickim na Wileńszczyźnie. Rejon Solecznicki i nasze miasto w 2006 r. zawarły umowę o współpracy.
EJSZYSZKI
Ejszyszczanie to w zdecydowanej większości Polacy. Na 5 tysięcy mieszkańców jest ich ponad 4 tysiące. Miasteczko Ejszyszki leży przy starym trakcie im. Józefa Piłsudskiego łączącym Grodno z Wilnem (80 km), nad rzeką Wersoką będącą dopływem Solczy, która wpada do Mereczanki zasilającej wody Niemna. Solcza użyczyła swego imienia stolicy rejonu - Solecznikom. Przed 1939 r. Ejszyszki wchodziły w skład powiatu lidzkiego w województwie nowogródzkim. Dziś Grodno a z nim Lida i Nowogródek leżą w granicach Republiki Białorusi. Barwną historię Ejszyszskiej Ziemi przypominają dzieje dwóch kościołów katolickich, trzech synagog i cerkwi prawosławnej. Miejscowa parafia była jedną z pierwszych parafii katolickich na Litwie. Wielonarodowe miasteczko otrzymało prawa miejskie od króla Jana III Sobieskiego w 1672 r.
II WOJNA ŚWIATOWA
17 września 1939 r. przysłowiowe „senne Ejszyszki” wyrwała z cichej atmosfery kresowej prowincji, nawałnica sowieckiego komunizmu i niemieckiego faszyzmu. Przemienna okupacja Rosjan i Niemców zapisała szczególnie tragiczne karty historii Żydów i Polaków. Zamordowanych zostało w ciągu kilku dni rękami litewskich „szaulisów” współpracujących z niemieckim okupantem ponad 4 tysiące Żydów. Ciągle odjeżdżały w głąb Rosji setki deportowanych polskich rodzin. Opór Polaków z bronią w ręku przeciwko dwóm okupantom zakończył się w styczniu 1945 r. Giną dowódcy akowscy. Michał Babul „Gaj” skazany na śmierć wyrokiem sowieckiego trybunału i Jan Borysewicz „Krysia” poległy w zasadzce NKWD. Jego ciało obwożono po okolicznych miejscowościach, wystawiając je na widok publiczny.
TRWAĆ W POLSKOŚCI
W nowych czasach władzy radzieckiej trzeba było dalej żyć, pracować, uczyć się i trwać w polskości. Wielkim orędownikiem działania przeciwko dobrowolnemu opuszczaniu rodzinnych stron przez rodaków, był sędziwy ks. proboszcz Leon Żebrowski. Dzięki niemu pozostał na ojczystej ziemi Michał Sienkiewicz - sportowy sędzia olimpijski, współzałożyciel Narodowego Komitetu Olimpijskiego Litwy i dyrektor ejszyszskiej szkoły dla dorosłych. W styczniu 2000 r. staraniem polskich władz samorządowych otwarto w Ejszyszkach „Dom Polski” służący rozwojowi kultury polskiej i współpracy wszystkich mieszkańców reprezentujących różne narodowości.
TO NASZE TKWI W NAS
Po ponad 60 latach oderwania od macierzy „Ejszyszczanie” dadzą nam świadectwo, że „to polskie nie umarło, nie zginęło. To nasze tkwi w nas, kiełkuje, wyrasta, rozkwita i żyje…”. Zespół składa się z grupy wokalnej, tanecznej i kapeli. Razem ponad 50 osób. Członkami zespołu są pracownicy służby zdrowia, handlu, nauczyciele, emeryci i młodzież. W programie poczesne miejsce zajmują polskie tańce narodowe oraz inscenizacje obyczajów wileńskich, okraszane piosenkami z Wileńszczyzny. W roku 1998 Ministerstwo Kultury i Sztuki RP doceniło osiągnięcia zespołu, nadając mu tytuł i medal „Zasłużonego dla Kultury Polskiej”. W przyszłym roku Ejszyszczanie będą obchodzić jubileusz 20 lat działalności. Kierownictwo artystyczne jest w rękach dwóch pań - Anżeliki Walukiewicz i Lilii Sawko. O choreografię i kapelę dbają panowie - Wojciech Sawko i Andrzej Wodejko.
Paweł Bielinowicz